8 Ocak 2018 Pazartesi

Tek para birimli Dünya

2009 yılında önce bitcoinin ve daha sonra onu takip eden bir çok koinin ardı arkasına piyasaya çıkmasından sonra kripto paralar büyük bir trend haline geldi ve bu trend güçlenerek devam ediyor. Kripto paraların insanlar arasında böylesine hızlı popülerleşmesinin en önemli nedeni kripto paraların finansal özgürlük getireceği beklentisidir. Merkezi olmayan ve hiçbir otoritenin el koyamayacağı ve karışamayacağı bir para birimi fikri insanları cezbetti çünkü bu tam da insanların bu çağda ihtiyaç duyduğu bir şeydi. Şu anda piyasada olan binin üstünde sayıda koinin her birinin farklı özellikleri var ve pek çoğu farklı bir iş modeline yönelik olarak piyasaya çıkmış durumda. Ancak insanların aklında şöyle bir soru var. Acaba günün birinde tüm insanların günlük hayatlarında dahi kullanacakları ortak bir kripto para birimi olacak mıdır? Bitcoin ilk çıktığında kullanıcıları arasında dünyanın gelecekteki ortak para birimi olacağı algısı vardı. Ancak aradan geçen zamanda bitcoin yaygınlaştıkça sisteminin hantallığından ve aynı anda çok sayıda insanın kullanmasının elverişsizliğinden dolayı gitgide transfer ücretleri yükseldi ve transfer hızları düştü. Bitcoin transfer ücretinin 10 dolar olduğu bir ortamda bitcoin ile kahveciden kahve almak hiçbir zaman mümkün olmayacak. Ayrıca en az yarım saat süren bazen saatleri bulan transfer süreleri de bir diğer engel. Tüm insanların bir dijital parayı ortak para birimi olarak kabul edebilmesi için bu para biriminin transferinin saniyeler mertebesinde hızlı, transfer ücretlerinin son derece düşük ayrıca aynı anda milyonlarca para transferini sorunsuzca kaldırabilecek bir alt yapıya sahip olması gerekmektedir. Şu anda bunu gerçekleştirmeye dönük projeler olsa da bu hayalin gerçek olup olmayacağını zaman gösterecek. Ancak böyle bir para biriminin gerçekten var olması dünya finansal sistemini, ekonomik hayatımızı ve dolayısıyla sosyal hayatımızı temelden değiştirecektir. Düşünün ki dünyanın tüm insanları olarak ortak bir para birimini kullanıyoruz. Bu para sınırlı sayıda var ve en baştan adedi belirli. Böyle bir durumda bu paranın kullanımı deflasyonist bir ekonomi yaratacaktır. Yani paranın alım gücü sürekli olarak artacaktır. Örneğin 100 birim paraya aldığınız bir mobilyayı ertesi yıl 90 birim paraya alabileceksiniz ve böylesi bir ekonomide insanlar paralarını harcamak istemeyecektir. Çünkü para değerlidir. Bu durum, yani deflasyonist ekonomi, günümüzün büyümeye dayalı ekonomilerinin korkulu rüyasıdır çünkü insanların paralarını harcamak istemedikleri bir ekonomide büyüme durur ve ekonomi küçülmeye doğru gider. Ekonominin küçülmesini her ne kadar ekonomistler felaket diye tanımlasa da bu aslında ekoloji açısından aslında tam tersine gayet iyidir. Dünyanın doğal kaynaklarının sınırlı olduğu bir ortamda sürekli büyüyen ekonomilerin kaynak ihtiyacının karşılanamayacağı ortadadır zaten.

Deflasyonist bir ekonomi neden insanlık için iyi olabilir?


Paranın sürekli değerinin artması kişileri paralarını kolay kolay harcamamaya itecektir. Yani tasarruf yapmak daha cazip hale gelecektir. Böyle bir ekonomide zaruri olmayan harcamalardan kolayca vazgeçilecektir. Tüketim ekonomisinin körüklenmesi ile ortaya çıkmış birçok iş kolu işlevsiz hala gelecek ekonomi küçülecektir. İşsizlik oluşacaktır. Ancak buna karşın insanların asıl ihtiyaçları olan sağlık eğitim gibi alanlarda ise harcamalar ve yatırımlar artacaktır. İşsizliğin giderilmesi için çalışma süreleri kısaltılacak ve böylelikle daha çok kişi istihdam edilecektir. Devletler ellerinde olan para basma gücünü kaybettikleri için savaşlar da azalacaktır. Çünkü savaş büyük parasal kaynak gerektirir ve devletler şimdiye dek bu kaynağı para basma güçleri sayesinde karşılamışlardır. Dolayısıyla çalışma sürelerinin kısaldığı, yatırımların eğitim sağlık gibi insanlığın daha faydasına olacak sektörlere kaydığı, savaşların hiç olmadığı yada önemli oranda azaldığı, tüketim ekonomisinin son bulduğu ve dünyanın kaynaklarının korunduğu bir Dünya elbette daha iyi bir yer olacaktır. Dijital paralar Dünyayı değiştirebilir.